نشانه شناسی در هنر

استفاده از کلمه ی "معاصر"به عنوان یک واژه ی جایگزین برای "مدرن" و "پست مدرن" برای شناخت هنری که در زمان حاضر بوجود آمده است، کاربرد دارد و تعریف دقیقی برای هنر معاصر وجود ندارد. ویژگی هنر معاصر، بر اساس خلاقیت هنرمند پایه ریزی شده است و در واقع فرصتی برای تأمل در جامعه معاصر و مسائل مربوط به خودمان و جهان اطراف ما را فراهم می کند. لذا مفهوم و محتوای یک اثر هنری بر شی که محصول یک آفرینش هنری است ارجحیت دارد. در این راستا برای درک بهتر مفهوم هنر معاصر بهتر است اشاره ه­ایی به نشانه شناسی در هنر داشته باشیم.

در ابتدا موضوع باید به مفهوم نشانه و نشان داده شده اشاره شود.

نشانه به معنای مفهومی است که قراردادی می باشد و نشان داده شده یعنی اون چیزی که به آن اشاره می­ شود.

1- معنای Symbol: این مفهوم به معنای نماد می باشد و نشانه‌ای‌ است‌ كه‌ میان‌ صورت‌ و معنی‌اش‌ رابطه‌ای‌ قراردادی‌ وجود دارد و بیشتر در ادبیات کاربرد دارد. به عنوان مثال نماد √ علامت کفش نایک است.

2- معنای :Icon این مفهوم به معنای شمایل می­ باشد و یعنی بین نشانه و نشان داده شده شباهت وجود دارد. به عنوان مثال نقاشی یك‌ صورت‌ كه‌ به‌ صاحب‌ آن‌ صورت‌ دلالت‌ می‌كند، کاریکاتور و ماکت سازی در معماری

3- معنای Index: این مفهوم به معنای نمایه در علوم بیشتراستفاده می گردد، میان‌ صورت‌ و معنی‌اش‌ رابطه‌ای‌ استنتاجی‌ وجود دارد. برای‌ نمونه‌، دلالت‌ دود به‌ آتش‌ و حرارت‌ بالای‌ بدن‌ به‌ تب.‌

 با توجه به توضیح این مفاهیم دوره های مختلف تاریخ هنر را از نقطه نظر نشانه شناسی می­توان به سه بخش تقسیم نمود:

•  از ابتدای تاریخ هنر تا دوره امپرسیونیسم فقط از آیکون استفاده می شده است.
• در دوران مدرن به جای استفاده از آیکون فقط از سمبول استفاده می شده است.
• در دوران پست مدرن یا دوران حال حاضر، به دلیل جدا شدن هنر از زندگی واقعی از ایندکس یا نمایه استفاده می شودتا انسانها بیشتر درگیر هنر بشوند. مثال بارز این دوره  استفاده از دستشویی توسط مارسل دوشان می باشد.